ORTODONTİ
Düzgün sıralanmamış dişler için sağlıklı olduklarından bahsetmek mümkün değildir.
Toplumumuzda çok yüksek oranda görülmekte olan diş ve çene bozuklukları kliniğimizde ortodonti uzmanımız Dr. Dt. Ali Bahadır Hor tarafından tedavi edilmektedir. Pek çoğumuzun çevresinde bu tip problemlere sahip insanlar mevcuttur. Dişlerin çapraşık olması, çok fazla önde olması, dişlerin aralarında boşluklar bulunması, çenelerin birbirlerine göre daha büyük, küçük, önde veya arkada olması gibi... Ortodontik tedavi pek çok şekilde yapılabilmektedir. Basit tedaviler takılıp çıkarılabilen aygıtlarla (hareketli apareyler) yapılabilirken; zor ve komplike tadaviler dişler üzerine yapıştırılan parçacıklarla yapılan ortodontik tedaviyi (sabit apareyler) zorunlu kılar. Sabit apareyler metalden yapılabildiği gibi estetiğin önemli olduğu durumlarda (örneğin erişkin bireylerin ortodontik tedavisinde) bu parçacıkların seramikten yapılmış şeffaf formları veya duruma göre dişlerin iç kısımlarından yapıştırılan formları da kullanılabilir.
Ortodontiyi bir cümleyle tanımlamak gerekirse: ''Dişler ve çenenin normal yapısı ve gelişimi ile meydana gelen bozukluklar ve bu bozuklukların tedavisiyle ilgilenen diş hekimliği dalıdır'' diyebiliriz . Diş hekimi olarak amacımız sizi en güzel ve en sağlıklı gülümsemeye kavuşturmaktır. Ortodontik tedavi sizi daha güzel bir gülümsemeye kavuşturur. Bununla birlikte, dişlerin birbirleriyle ilişkilerini düzelterek daha iyi fonksiyon gören dişlere ve çene eklemine sahip olmanızı sağlar.
S.S.S Sizin İçin Cevapladık
S.S.S Sizin İçin Cevapladık
Ortodontik tedavi süt dişleri döneminde uygulanarak, bu dönemde görülen parmak emme, dudak yeme gibi alışkanlıklara bağlı olarak ortaya çıkan sorunlar ortadan kaldırılır. Böylece iskelet yapıda kalıcı bir bozukluk meydana gelmesi engellenmiş olur.
Karışık dişlenme dönemi de ortodontinin kapsamındadır. Bu dönemde hem süt dişleri hem de kalıcı dişler ağızda bulunur. Süt dişlerinin erken kaybedilmesi ve alttan gelen sürekli dişe rehberlik edememesi durumunda yer darlıkları ortaya çıkar. Ortodonti bu yer darlıklarının giderilmesi ile ilgilenir. Aynı zamanda bu dönemde çene gelişimleri devam etmektedir. Alt ve üst çene gelişiminin birbiriyle uyumlu olarak meydana gelmemesi sonucunda ortaya çıkan çeneler arası uyumsuzluk da ortodontinin kapsamındadır.
Kalıcı dişler döneminde ortodonti diş dizilerindeki bozuklukların düzeltilmesi ile ilgilenir.
Dişeti hastalıklarına bağlı olarak meydana gelen düzensizliklerin tedavisi ve doğuştan eksik olan veya sonradan kaybedilen dişlere bağlı olarak ortaya çıkan düzensizliklerin tedavisi de ortodontinin kapsamına girer.
Ortodontik problemlerin sebepleri kalıtımsal veya sonradan kazanılmış olabilir. Uzun süre emzik ve biberon kullanılması, parmak emme ve dudak ısırma gibi alışkanlıklar ortodontik bozukluklara neden olabilir.
Amerikan ortodonti derneğinin önerisi doğrultusunda bir çocuk en geç 7 yaşına kadar bir ortodonti uzmanına muayene olmalıdır. Çene kemiklerine ait bozuklukların oldukça erken yaşta düzeltilmesi gerekirken, sadece dişlerin düzensizlik gösterdiği durumlarda tedavi için zaman vardır. Yetişkinler her yaşta ortodontiste başvurabilir. Ancak artan yaş tedavi süresini uzatır. Erken yaşlarda ortodontiste gidilmesi hemen tedaviye başlanacağı anlamını taşımaz. Çocuk ortodontist kontrolünde olursa, potansiyel bir problem kontrol altında tutulmuş olur. Böylece, en uygun zamanda müdahale edilebilir.
Sadece dişleri kapsayan bozuklukların düzeltilmesinde yaş sorun değildir. 7 den 70 e her yaşta ortodontik tedavi uygulanabilir yeter ki dişler ve dişetleri sağlıklı olsun. Ancak, yaş arttıkça ortodontik tedavi süresinin arttığı düşünülmektedir. Eğer bireyin kemik yapısında bir bozukluk söz konusuysa yaş önemlidir; ergenlik çağına kadar tedavi edilmesi çok faydalıdır. Bluğ çağının sona ermesiyle vucuttaki kemik gelişim büyük oranda tamamlanmaktadır. Bu dönem öncesinde çene büyüklüklerine ortodontik aygıtlarla etki edilebilirken; sonrasında ise büyüme neredeyse tamamlandığı için çenelerin boyutlarına cerrahi olmaksızın değiştirmek mümkün olamamaktadır. Bu nedenle çene kemiklerini ilgilendiren bozukluklar, ileri yaşlarda ancak ameliyatla düzeltilebilir.
Ortodontik tedavi uygulanma şekline göre sabit ve hareketli tedavi olarak ikiye ayrılır:
Sabit Ortodontik Tedavi: Adından da anlaşılacağı gibi hastanın çıkartamayacağı sabit apareylerin kullanıldığı ortodontik tedavi şeklidir. Dişler üzerine braket olarak adlandırılan oluklu bir metal (günümüzde porselen braketler de kullanılmaktadır) yapıştırılır. Bu oluktan bir tel geçer. Tel braketlere elastik halkalar yardımıyla tutturulurlar. Bu elastikler hastanın isteği doğrultusunda renkli veya daha az dikkat çeken şeffaf ve metalik gri renklerde kullanılabilmektedirler. Renk tercihleri için sayfa başındaki uygulamaya göz atabilirsiniz. Braketler tercihe göre dişlerin iç yüzeylerinden vaya dış yüzeylerinden yapıştırılabilirler. Aşağıdaki animasyonda da braket çeşitlerini görebilmekteyiz.
Hareketli Ortodontik Tedavi: Hastanın kendisinin takıp çıkartabileceği apareyler kullanılır.
Hareketli tedavi daha çok 6-12 yaş arası çocuklarda uygulanır.
Bazı durumlarda her iki tedavi şeklinin de uygulanması gerekebilir.
Gelişim döneminde çene kemiğine kuvvet uygulanarak gelişim yönlendirilebilir, arttırılabilir veya azaltılabilir. Aynı şekilde dişlere de kuvvet uygulanarak, yerleri ve pozisyonları değiştirilebilir. Ortodontik tedavi sırasında kullanılan sabit ve hareketli apareyler, dişlere ve çene kemiklerine kuvvet uygulayarak etki gösterir.
Ortodontik tedavinin süresi pek çok faktöre bağlıdır. Ancak süreyi etkileyen en önemli faktör, ortodontik sorunun şiddetidir. Dişhekimliğinde uygulanan diğer tedavilerle kıyaslandığında, ortodontik tedavi uzun bir süreci kapsar. Bu nedenle, tedavinin en kısa sürede tamamlanabilmesi için, ortodontistin uyarılarını dikkate almalı ve randevularınızı aksatmamalısınız.
Dişlerinizde çapraşıklık olduğunda temizlenmeleri zorlaşır. Bu nedenle çürük ve dişeti hastalığı oluşumu riski artar. Ortodontik tedavi bu riski ortadan kaldırır.
Alt ve üst dişler kapanış esnasında birbiriyle kenetlenir. Ancak çapraşıklık mevcutsa, bazı dişler diğerlerine göre daha önce temas eder ve çok daha fazla kuvvete maruz kalır. Bu kuvvete bağlı olarak, dişlerde ve çene ekleminde problemler görülebilir. Ortodontik tedavi ile bu problemlerin meydana gelmesi engellenmiş olur.
Ortodontik tedavi sırasında daha önce yaptığınız herşeyi yapabilirsiniz. Sadece, yapışkan yiyecekler (sakız. karamel...), asitli içecekler ve sert besinler ortodontik apareylere zarar verebileceği için, yiyecekler konusunda kısıtlamalar söz konusudur. Ayrıca, ortodontik tedavi uzun bir süreci içerdiğinden randevuların aksatılmaması gerekir.
Dişhekimliği teknolojisinde yaşanan gelişmeler sonucunda, günümüzde, dışarıdan bakıldığında daha az farkedilen, diş renginde porselen braketler kullanılabilmektedir. Ayrıca braket dişlerin damak ve dil tarafına yerleştirilerek, dışarıdan bakıldığında hiç farkedilmemesi sağlanabilir.
Ortodontik tedaviye başlanmadan önce ağızdaki tüm çürükler ve dişeti hastalıkları tedavi edilmelidir.
Sabit veya hareketli hangi şekilde olursa olsun, ortodontik tedavi sırasında ağız hijyenine dikkat edilmelidir. Hareketli aparey kullanılıyorsa, yemeklerden sonra aparey çıkartılıp dişler fırçalanmalıdır. Apareyin hijyenine de aynı oranda özen gösterilmelidir. Sabit tedavide kullanılan braketler yiyecek artıklarının birikmesi için oldukça uygun bölgelerdir. Bu nedenle, yemeklerden sonra ortodontik diş fırçaları kullanılarak, braketler ve teller arasındaki yiyecek artıkları özenle temizlenmedilir. Ağız hijyenine dikkat edilmezse, çürüklerin ve dişeti problemlerinin oluşması kaçınılmazdır.
Ortodontik tedavi uzun süren bir tedavidir ve aylık kontroller söz konusudur. Bu nedenle kişinin istekli olması ve randevularını aksatmaması gerekir.
Herhangi bir şekilde kullanılan apareylerde kırılma, kopma veya çıkma meydana geldiğinde, tedavi olumsuz olarak etkilenebileceği için, zaman kaybetmeden ortodontiste başvurmak gerekir.
Pekiştirme tedavisi oldukça önemlidir. Dişlerin aldığı pozisyonu koruyabilmek için bu tedaviye mutlaka uyulmalıdır.